86. [336] Podstawowa funkcja kropki
Kropka zamyka wypowiedzenie (tzn. zdanie lub równoważnik zdania), będące podstawową całością składniowo-znaczeniową. W obrębie wypowiedzenia zakończonego kropką mogą występować inne znaki interpunkcyjne. Z tych powodów kropka musi być uważana za podstawowy i najważniejszy znak przestankowania. Oto przykłady użycia kropki w tej funkcji:
Wtedy powstał człowiek, który dotąd siedział był jakby na uboczu, w głębi nieco, lecz mimo że dotychczas głosu nie zabierał, zebrani z szacunkiem ku niemu spozierali.
(S. Mrożek)
Była pewna, że jeżeli matka troszczy się kiedy o nią, to tylko przez obawę, aby jej pracy i opieki nad sobą nie utracić; toteż troskliwość ta, zamiast łagodzić i rozweselać, zaostrzała i zachmurzała jej rysy.
(E. Orzeszkowa)
Kropka — jak już wspomnieliśmy — może zostać zastąpiona przez pytajnik, wykrzyknik lub wielokropek:
Dlaboga, panie Wołodyjowski! Larum grają! wojna! nieprzyjaciel w granicach! a ty się nie zrywasz? szabli nie chwytasz? na koń nie siadasz? Co się stało z tobą, żołnierzu?
(H. Sienkiewicz)
I to nadaje moim czynom jakiś połowiczny charakter...
(W. Gombrowicz)
